Gemaakte wereld

*

Hoe lang sta ik nu al langs deze poldersloot?

Na zoveel jaren zou je haast de tel kwijtraken. Ik zou mijn jaarringen eens moeten laten tellen door de boomchirurg. Valt dat onder de basisverzekering? Die treurwilg aan de overkant zal het vast wel weten, die is onder behandeling voor klachten van depressieve aard.

Tja, wij bomen hebben het niet makkelijk. We staan hier maar wat te staan, in weer en wind. We zijn hier niet eens uit vrije wil gekomen. Wij zijn geen natuur, dat lijkt alleen maar zo. Degenen die hier langs komen lopen, rijden of varen, en zich verbazen over het prachtige landschap, zouden eens moeten bedenken dat het een kunstmatig landschap is. Gemaakte wereld.

Ik weet nog, toen ik klein was, ik stond nog maar net met mijn tenen in de koude grond, dat mijn moeder me riep. “Luister eens, Willy,” zei ze, “dat waar jij mee in de grond staat, zijn geen tenen. Dat zijn je wortels. Je tenen zitten van boven. Ja, ik weet het, het klinkt idioot maar zo heet dat nu eenmaal in mensentaal. Neem van mij aan: mensen bepalen in dit land het lot van een boom. Van de natuur in het algemeen, maar in het bijzonder van een wilg. Ze beknotten je vrijheid waar je bij staat, zonder dat je er iets tegen kunt doen. Je kunt zwiepen met je takken als het hard waait, je kunt voor een auto springen als je het zat bent, maar het helpt je niet. Ze zeggen wel eens: God heeft Holland niet gemaakt, dat hebben de Hollanders zelf gedaan. En dat zeggen ze niet voor niks. Hollanders zijn zo stronteigenwijs! Stelletje boeren, burgers en buitenlui! Ze leven helemaal in hun eigen gemaakte wereld. Zelfs als boom heb je het niet voor het zeggen. Als wilg al helemaal niet. Op een kwade dag zetten ze zomaar de zaag in je tenen. In je tenen! Dan sta je ineens plompverloren in het weidse landschap geknot te wezen, zonder takken. Zonder tenen dus. Daar worden stoelen van gemaakt, matten, manden, weet ik veel. Maar jij bent je aanzien kwijt. Je staat als een polderkroket bijna letterlijk voor paal. Kan je weer helemaal opnieuw beginnen met groeien. Dus, Willy jongen, luister naar je oude moeder en geniet nog maar even van je ongeknotte bestaan.”

Mijn ongeknotte bestaan heeft daarna niet lang meer geduurd. Met drie man sterk kwamen ze, de lafaards. Kunnen ze wel, drie tegen een? Met kettingzagen begonnen ze me zomaar kaal te slaan. En een herrie dat ze maakten! Ik kon Riet niet eens meer verstaan. Kent u Riet van de oever? Het orakel van de polder. Riet weet alles. Over koetjes en kalfjes in de wei, over de boten die door de sloot varen, de vissers langs de kant, noem maar op. Vooral als ze een stuk of wat sigaren heeft opgestoken, fluistert en lispelt ze de godganse dag door. Zo hoor je tenminste nog eens wat, als knotwilg zijnde. Maar ook Riet behoort tot de gemaakte wereld. Als het straks winter wordt, en Riet niet groen meer is, komen er weer mensen, deze keer met maaimachines. Dan is het voor de rest van het seizoen met haar afgelopen. Snapt u dat nou? Dat ze je zomaar met bossen tegelijk van je wortels, van je roots kunnen afsnijden? Riet is er kapot van. Ze kan gewoon op het dak gaan zitten, enkel en alleen maar ten gerieve van de mensen in hun eigen wereldje. Ze denken zeker dat ze de natuur de baas kunnen. Komen ze nog wel achter. Wacht maar, tot de natuur een keertje het recht in eigen hand neemt. Daar heb ik al mooie staaltjes van gezien. Ik heb het met u nog niet over het water gehad, maar dat heeft in deze gemaakte wereld een behoorlijke stem in het kapittel. Daar gaat u meer van horen. Trouwens, Hendrik Marsman zei het al:

(…) en in alle gewesten
wordt de stem van het water
met zijn eeuwige rampen
gevreesd en gehoord.

Zo. Die kunnen ze in hun zak steken, die boeren, burgers en buitenlui. En hun hele eigen wereldje erbij.

*